Talentontwikkeling

Talentontwikkeling:  van Rood, Oranje en Groen naar allcourt tennis onder 12/14 naar meer prestatief speltype specifiek tennis onder 16.

Het opleiden van jonge tennistalenten vraagt kennis, vakmanschap en veel geduld. Talenten ontwikkelen zich steeds sneller dankzij leeftijdsspecifieke leermethodes en uitgebreide trainingsprogramma’s. Frits ten Bruggencate is als prestatiemanager van Amstelpark Tennis Academy in Amsterdam verantwoordelijk voor de ontwikkeling van talentvolle tennissers in de leeftijd van 12 t/m 16 jaar. In dit artikel geeft Frits advies over de ontwikkeling van talenten van deze groep.

Onder 10 jaar 
Sinds de introductie van Tenniskids (het tennisprogramma voor kinderen t/m 12 jaar) en de bijbehorende competitie Worldtour, worden kinderen beter opgeleid. Dankzij de aangepaste banen en zachtere ballen (minder snelheid en lagere stuit) worden spelsituaties geleerd tijdens trainingen en wedstrijden. Bij Tenniskids ontdekken kinderen al spelend diverse spelsituaties en leren om te denken in oplossingen en te trainen met aandacht en focus. In deze fase worden basistechnieken aangeleerd, verder ontwikkeld en aan doelstellingen gekoppeld zodat een talent leert of een rally opgebouwd moet worden of direct moet aanvallen. 
De diverse spelsituaties dienen tijdens de trainingen evenveel aandacht te krijgen waarbij de spelers met doelen leren werken. Daarnaast is het van essentieel belang om coördinatievaardigheden te ontwikkelen door aparte bewegingsscholing. Ook is het belangrijk om de backhand net zoveel te trainen als de forehand. Wanneer kinderen met viertallen op een baan staan wordt er namelijk al op jonge leeftijd gekozen om vooral met de forehand te spelen.
Het Tenniskidsprogramma kent verschillende fases Rood, Oranje en Groen. Voordat een speler naar de volgende kleur gaat dienen niveaubepalende factoren zoals plaatsen, vastheid, vaart en een beginnende balrotatie behoorlijk goed beheerst te worden. 
Ouders en trainers willen een speler soms te snel een volgende stap laten maken omdat het lijkt alsof spelen met een hardere bal betere resultaten geeft. Echter wordt de opbouw van de rally in combinatie met plaatsen en het gebruik van de baan op deze manier onvoldoende ontwikkeld. 

Onder 12 jaar
Als er wordt gekeken naar de beste internationale talenten onder de 12 jaar zien we dat deze spelers gebruik maken van extra vaart, veilig versnellen door het gebruik van topspin en daardoor minder onnodige fouten maken. Omdat er met lef en durf gespeeld wordt ontwikkelen deze talenten sneller wapens en kunnen zij met pressie spelen. Ook emotioneel zijn deze talenten al in staat om teleurstellingen te verwerken en taakgericht te blijven spelen. Bovendien is de gehele handelingssnelheid hoog dankzij goed ontwikkelde basisvaardigheden, snelle waarneming en voetenwerk. 
In de leeftijd van 10 naar 12 jaar vindt de overgang plaats van de groene naar de gele bal. De groene bal dient nog steeds gebruikt te worden om vaardigheden als vaart, bladversnelling en de balrotatie verder te ontwikkelen. In de wedstrijden wordt er echter steeds vaker gebruik gemaakt van de gele bal. 

Het is belangrijk dat talenten de slagen kunnen spelen met een ontspannen swing waarbij het bovenlichaam in balans is met een goede rompindraai en de juiste voet achter de bal.
Het verder ontwikkelen van het spelen op de hele baan staat centraal, spelers in deze leeftijd hebben nog niet de power om elkaar in tijdnood te brengen en zullen met allcourt tennis, geduld en vastheid het punt proberen te winnen. Het leren spelen met tempo op een neutrale bal is een belangrijk ontwikkelpunt om een tegenstander in tijdnood te brengen.
Centraal staat het leren denken in oorzaak-gevolg in plaats van goed of fout

Onder 14 jaar
Ten opzichte van de internationale toptalenten onder de 12 jaar, hebben talenten onder de 14 jaar meer power, vaart en rotatie in alle slagen. Ook de return op de tweede service wordt met vaart en tempo gespeeld. Service wordt steeds meer een wapen gevolgd door een aanvallende (forehand) bal. Ook worden neutrale ballen in situaties met pressie gespeeld door vooral op tempo te spelen. Wedstrijden worden ook vaker beslist op basis van fysieke verschillen. Ook beginnen de talenten een speltype te ontwikkelen. 
Omdat spelers gebruik kunnen maken van vaart, rotatie en tempo zien zij meer mogelijkheden om te scoren. In verdedigende situaties wordt er agressiever geslagen wat weer meer risico’s met zich meebrengt. De opbouw is over het algemeen korter en er wordt meer aanvallend of juist verdedigend gespeeld. De langere opbouw, ook wel trading genoemd, waarbij een tegenstander niet in de problemen komt maar ook niet aanvallend kan spelen, wordt steeds vaker overgeslagen. 

Aandachtpunten voor deze leeftijdscategorie:
• Verder ontwikkelen van vaart/spin en tempo.
• Vroegtijdig herkennen van neutrale ballen en pressie spelen met forehand en backhand
• Opbouwende rallies spelen met de juiste dosering (vaart en spin). 
• Tactische bedoelingen en keuzes verder ontwikkelen op basis van inzicht en overzicht
• Taakgericht en probleemoplossend handelen
Onder 16 jaar 
Het speltype wordt verder ontwikkeld en tactisch toegepast in wedstrijden. Dankzij de toegenomen kracht kan er met meer vaart en power gespeeld worden. Ook het voetenwerk is dankzij de toegenomen kracht verbeterd en stelt de spelers in staat om onder druk beter achter de bal te komen. Tactisch dienen de spelers ondanks de extra power in hun spel, de punten goed op te bouwen en niet te snel voor een winner te gaan. Bovendien moet de service zodanig ontwikkeld zijn dat de tegenstander onder druk komt te staan. Mentaal zijn deze talenten minder onrustig op de baan en kunnen evenwichtiger, constanter en volgens een plan blijven spelen.